Tam 89 yıl önce 1 Mayıs 1934’te Türk uçakları  Kızıl Meydan üzerinde, Moskova semalarında uçuyor, İşçi ve Emekçi Bayramı’nın görkemli kutlamalarına katılıyordu.

Milli Mücadele sırasında iki ülke arasında başlayan dostluk cumhuriyet kurulduktan sonra da uzun yıllar devam etmişti. İkinci Dünya Savaşı sonrası iki kutba ayrılan dünyada başta ABD olmak üzere batılı ülkelerin yarattığı Sovyet düşmanlığı, komünizm korkusu Türkiye’yi emperyalizmin kucağına itmişti. 

Türkiye Cumhuriyeti’nin 10. kuruluş yıldönümü 29 Ekim 1933’te büyük törenlerle kutlanmış, Sovyetler de bu törenlere üç uçakla katılmışlardı. Bir yıl sonra Ruslar da havacılarımızı 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı’na davet ettiler.

Bu törenlere çift kişilik beş adet Breguet-19 model hafif bombardıman uçağıyla katılmamız kararlaştırıldı. Filomuz, Komutan ve Heyet Başkanı Yarbay Celal YAKAL, Kurmay Yüzbaşı  İhsan ORGUN, Yüzbaşı Enver AKOĞLU, Üsteğmen İsmail Hakkı AKSEL, Üsteğmen Basri KULA, Üsteğmen Vehbi Can UÇANER, Üsteğmen Hakkı Tevhid SAYIL, Teğmen Necdet, Baş Makinist Hüsam ve Makinist Niyazi’den oluşuyordu. 

Atatürk’ün “Türk Havacılığını Ruslara iyi gösterin” mesajını alan Türk filosu 20 Nisan 1934 günü Eskişehir’de düzenlenen törenle yola çıkarak Sinop, Sivastopol ve Harkov hava alanlarına uğradıktan sonra Kızıl Meydan üzerinde bir tur atarak Moskova hava alanına iniş yaptı. 

1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramına Rus Havacılar 600 uçakla katılmış ve çeşitli gösteriler yapmışlardı. Havada yapılan geçiş törenine katılan bu uçaklar arasında Yüzbaşı Enver’in liderliğinde üç Türk uçağı da bulunuyordu. Rus halkının beğeni ve sevgileriyle alkışlanan havacılarımız 9 Mayıs’ta Moskova’dan ayrılarak 15 Mayıs’ta Romanya’nın  “Kahramanlar Günü”  törenlerine katılmak üzere Bükreş’e indiler.

Filomuz Moskova ve Bükreş’te yaptığı başarılı uçuşlardan dönerken 18 Mayıs’ta İstanbul üzerinde arkadaşlarının uçurduğu 20 uçakla karşılandılar. Şehir üzerinde yaptıkları bir selamlama uçuşundan sonra hep birlikte Eskişehir’e döndüler.

Nereden nereye geldik. 1950 yılında iktidar olan Demokrat Parti’nin ABD sevdasıyla Rusya’yı hedef alan Amerikan füzeleri diktik topraklarımıza, Karadeniz kıyılarını Rusya’yı gözleyen radarlarla doldurduk. Her gün Adana İncirlik üssünden kalkan ABD U-2 casus uçaklarının Rusya üzerinde keşif ve ihlal yapmasını sadece seyrettik.  Ta ki; Menderes iktidarının son yıllarına doğru istenen krediyi ABD vermeyince tekrar Rusların kapısını çalmak zorunda kaldık. SSCB ile yapılan kredi anlaşmaları sayesinde İskenderun Demir Çelik, Seydişehir Alüminyum Fabrikaları ile Aliağa Rafinerisi ile Oymapınar Barajı ve Hidroelektrik Santralı yapıldı. 

Ulusal Kurtuluş Savaşımızın verildiği Milli Mücadele sırasında silah ve mühimmat gönderen, mali destek veren komşumuz Ruslarla zik-zak’larla devam eden ve keskin virajlarla dönen ilişkilerimizi düzgün ve istikrarlı bir biçimde yürütemedik. Gün geldi  sınırımızı ihlal ettiği gerekçesiyle 24 Kasım 2015’te SU-24 savaş uçağını düşürdük. Paraşütle atlayan pilotlara havadayken ateş açtık. Bu pilotlardan birini öldüren katili kahraman ilan ettik, TV’lara çıkarttık. Devletin zirvesindekilerin  “düşürün emrini ben verdim “ tartışmalarına tanık olduk. Rusya Federasyonu’nun Büyükelçisi Andrey KARLOV’u Başkent Ankara’da bir sergi açılışında konuşma yaparken FETÖ’cü bir polis tarafından öldürülmesini seyrettik. Sonra da Putin’in kapısı önünde bekletildik ve özür diledik. Diyet olarak ta 2.5 milyar dolara satın aldığımız S-400 Hava Savunma ve Füze Sistemlerini ABD’nin yaptırımlarıyla depoya koyduk, çürümeye terk ettik.

Aynı coğrafyayı paylaştığımız, tarihsel komşumuz olan Ruslarla yaklaşık 100 yıl önce yaşanan dostluğun yeniden güçlenerek gelişmesinin bölge ülkelerinin de barış ve istikrar içinde olmasına katkı vereceğini, başta ABD olmak üzere emperyalist ülkelerin dayatma ve yayılma emellerine, yaptırımlarına da engel olacağını anlamamız gerekmektedir.

12 Eylül 1980’den sonra kutlamalara kapatılan Taksim Meydanı’nın yeniden açılmasını diliyor, 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramını (Emek ve Dayanışma Günü) kutluyor, emeğin ve alınterinin kutsallığını bilenleri saygıyla selamlıyorum.

Fikret GÖKÇE
Kıbrıs Gazisi – Mak. Müh. 

Kaynakça :
Moskova uçuşu konusunda 365 Gün Atatürk takviminin 21 Nisan tarihli yaprağından yararlanılmıştır.

Görseller : 
1 – 1 Mayıs 1934’te Moskova’da uçan havacılarımız
2 – Uçaklarımızdan biri