Türkiye’nin ekonomik, toplumsal ve kültürel gelişiminde önemli ve belirleyici rolü olan ve 17 Nisan 1940 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç’un önderliğinde kurulan Köy Enstitülerinin kuruluşunun 84. yılı Eğitim Sen Çaycuma Temsilciliği tarafından düzenlenen bir etkinlikle kutlandı.
Eğitim Sen Çaycuma Temsilciliği binasında yapılan kutlamaya Kastamonu Gölköy Köy Enstitüsü mezunu ve TÖS Çaycuma Şube Başkanı Ali Nuri Güntekin, Göl İlköğretmen Okulu muzunlarından İsmet Kalfa, İbrahim Soyer, Yusuf Bayazıt, Sami Uyar, Kenan Köktürk, Göl Öğretmen Lisesi mezunu Zeki Saim Oral, ADD Çaycuma Şube Başkanı Ercan Başar, Eğitim Sen üyeleri ve emekli öğretmenler katıldı.
Etkinlikte Özbek İncebayraktar'ın yazdığı ve Rauf Naci'nin okuduğu "Köy Enstitüleri" şiiri eşliğinde “Fotoğraflarla Kastamonu Gölköy Köy Enstitüsü Mezunu Öğretmenler” başlıklı sinevizyon ile “Politikanın Kurbanı: Köy Enstitüleri” adlı belgeselin gösterimi yapıldı. Kastamonu Gölköy Köy Enstitüsü mezunu Ali Nuri Güntekin ve Göl İlköğretmen Okulu mezunu İbrahim Soyer Köy Enstitülerindeki eğitim anlayışı üzerine konuştular. Ali Galip Alaçayır, İsmail Akyol, Saffet Bilir ve Şule Akyol'un türküler söylediği etkinlikte Ercan Başar ve Mahir Akşan şiir okudu. Sağlık sorunları nedeniyle etkinliğe katılamayan Kastamonu Gölköy Köy Enstitüsü mezunu Hayrullah Saki, gönderdiği mesajda Köy Enstitülerinin 84. kuruluş yıl dönümünü kutladı.
Etkinliğe bir mesaj gönderen Eğitim Sen Genel Başkanı Kemal Irmak mesajında, “Yırtık pırtık ve yamalı elbiseleriyle köylerinden çıktılar / Onlar köy çocuklarıydı / Kurumuş çalılar gibiydiler bozkırda / Kavrulmuş ekinler gibiydiler / Geldiler yalın ayakları ve yırtık mintanlarıyla…' Evet, bu köy çocukları yırtık, yamalı elbiseleriyle köylerinden çıktılar ama öyle bir elbise diktiler ki ülkeye… Aydınlanmacı, ilerici, bilimsel ışık saçan bir elbise. Müthiş bir eğitim pratiği. Eğitim içinde iş. İş içinde eğitim. John Dewey ekolüne bile ilham kaynağı olmuş bir eğitim pratiği. Bugün eğitimin geldiği nokta da önemi yüz kat daha artmış ve ne kadar övünsek o kadar yeridir diyeceğimiz bir eğitim örneği Köy Enstitüleri. 84. Yıl dönümü kutlu olsun. Kutlayan Çaycuma eğitim emekçileri yol arkadaşlarıma selam olsun.” dedi.
Etkinlikte konuşan Eğitim Sen Çaycuma Temsilcisi İsmet Akyol, Türkiye’nin en önemli aydınlanma ışığı Köy Enstitülerinin 84. kuruluş yıl dönümünü kutladıklarını belirterek, "Köy Enstitüleri nüfusun yüzde 80’inden fazlasının köyde yaşadığı, halkın büyük bölümünün okuma yazma bilmediği bir dönemde kurulması açısından önemli bir deneyimdir. ‘Eğitim üretim içindedir’ şiarını ilke edinen Köy Enstitüleri, üretime ve kalkınmaya yönelik öğrenimi temel alan önemli ve tarihsel bir deneyim olarak ülkemiz tarihine damgasını vurmuş bir eğitim modeli olarak hatırlanmaktadır.
Köy Enstitüleri kırsal yörede toplumsal, ekonomik ve kültürel kalkınmayı sağlamak; bu alanda ilgili gerekli insan gücünü yetiştirmek için kurulan temel eğitim kurumları olmuştur. Köy Enstitüleri deneyiminin ülkenin öğretmen yetiştirme sistemine yaptığı somut katkılar, aradan geçen yıllara rağmen günümüzde de hatırlanmakta ve savunulmaktadır.
Bugünün siyasi iktidarı tarafından hedef haline getirilen ve eğitim biliminin temeli olan laik ve karma eğitim sistemine dayanan Köy Enstitülerinde okutulan derslerin yüzde 50’si kültür, yüzde 25’i tarım ve yüzde 25’i de teknik derslerden oluşmuştur. Her mezunun öğretmenlik diplomasında bir ‘iş’ ve bir de ‘tarım’ faaliyeti ek branş olarak belirtilmiştir. Türkiye’de uzun yıllardır uygulanan eğitim müfredatları ve ders programlarının Köy Enstitüleri zamanının çok gerisinde kaldığı açıktır.
Köy enstitüsünü bitiren bir öğretmenler sadece bir ilkokul öğretmeni olmamış, aynı zamanda ziraatçilik, sağlıkçılık, duvarcılık, demircilik, terzilik, balıkçılık, arıcılık, bağcılık ve marangozluk konularında uygulamalı olarak öğrendiklerini öğrencilerine aktarma olanağı bulmuşlardır.
Köy Enstitüleri sayesinde 1940 ve 1946 yılları arası 15 bin dönüm tarla tarıma elverişli hale getirilmiş ve üretime başlanmıştır. Aynı dönemde 750 bin fidan dikilmiş, 1200 dönüm bağ oluşturulmuş, 150 büyük çaplı inşaat, 60 işlik, 210 öğretmen evi, 36 ambar ve depo, 48 ahır ve samanlık, 100 km yol, 16 su deposu, 12 tarım deposu, 20 uygulama okulu ve 12 elektrik santrali yapılmıştır.
Eğitim öğretim sürecinin hem teorik hem de uygulamalı olarak planlandığı bu okullar ile köylerin öğretmen ihtiyacının karşılanması temel amaç olmuştur. Kurulduğu dönemde kendi öğretim programını kendileri düzenleyen Köy Enstitülerinde temel öğrenme ilkesi yaparak, yaşayarak ve keşfederek öğrenmedir.
Köy Enstitüleri, sadece uygulanmış olduğu kısa dönem içinde değil, eğitim sitemimizin tarihsel bütünlüğü içerisinde iz bırakmış en önemli eğitim kurumlarıdır. Köy Enstitüleri aracılığıyla, öğrencilerin bilgi ve yeteneklerinin geliştirilmesi amaçlanırken aynı zamanda okul içinde kazanılan bilgi ve deneyimlerin günlük hayata aktarımı da önemli ve gerekli görülmüştür.
Eğitim açısından bakıldığında, çocukların öğrenmeyi sevmeleri, hem birer köy öğretmeni olarak yaşadıkları köylere ışık olmaları, hem de ufuklarının açılması açısından bu okulların birer dönüm noktası olmuştur. Başarılı öğrencilerin bilgi ve yetenekleri doğrultusunda değerlendirilerek seçildiği bu okullar günümüz açısından da önemli bir model olmayı sürdürmektedir.
Köy Enstitülerinin kurulduğu dönem siyasi atmosferi içinde eğitim öğretim çalışmaları açısından yapılmış olan en kapsamlı ve etkin uygulama olduğu açıktır. Köy Enstitüleri, öğretmenlerin tarım, eğitim, sağlık, kültür gibi köyün ihtiyacını karşılayacak pek çok konuda donanımlı birer birey olmalarını hedeflemiştir.
Türkiye’nin o dönem ekonomik siyasal yönelimi ve politikalarında yaşanan değişim, benimsenen eğitim politikalarını da doğrudan etkileyerek Köy Enstitülerinin kaldırılması fikrini gündeme getirmiştir. Ezberci olmayan, yaratıcılığı ön plana alan, analitik düşünen, bilimsel, demokratik, laik ve karma eğitim anlayışı benimsendiği için Köy Enstitüleri kapatılmıştır. Köy Enstitülerinin kapatılmasını takip eden süreçte, özellikle 1950’li yıllarda bu önemli eğitim deneyimi önce yatılı öğretmen okullarına, ardından yatılı okullara, sonra da normal lise eğitimine yayılarak zaman içinde işlevsiz hale getirilmiş ve zaman içinde etkisizleştirilmiştir.
Köy Enstitülerinin zengin ders içeriği, benimsediği öğretmen yetiştirme ve eğitim modelinin ne kadar önemli ve değerli olduğu günümüzde daha iyi anlaşılmaktadır. Türkiye’de laik ve bilimsel eğitime yönelik tehditler her geçen gün arttığı, çocukların ÇEDES ve MESEM projeleri üzerinden din ve piyasa ilişkileri içine sıkıştırılmaya çalışıldığı, okullarımızın dini vakıf ve derneklerin kuşatması altına alındığı koşullarda Köy Enstitülerini hatırlamak ve hatırlatmak önemlidir. Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal yapısının oluşumuna çok değerli katkıları olan Köy Enstitüleri pratiğinin eksikliği, eğitim sisteminin büyük bir çöküşün eşiğinde olduğu günümüzde çok daha yakından hissedilmektedir.
“KÖY ENSTİTÜSÜ ÇIKIŞLI ÖĞRETMENLER ÖRGÜTLÜ MÜCADELEYE ÖNCÜLÜK ETTİLER”
Köy Enstitüleri; Mahmut Makal'dan Talip Apaydın'a, Fakir Baykurt'tan Mehmet Başaran'a onlarca yazar, sanatçı ve bilim insanı yetiştirdi. Hiçbir baskı onların şiir, roman, öykü yazmasını engelleyemedi.
Köy Enstitüsü çıkışlı öğretmenler örgütlü mücadeleye de öncülük ettiler. Köy Enstitülüler, önce dernek kurdular, sonra da Türkiye Öğretmenler Sendikası’nın (TÖS) kurulmasında, TÖS kapanınca TÖB-DER’in oluşumunda, TÖB-DER kapanınca bir başka örgütlenmede öncü olmuşlardır. Eğitim emekçilerinin örgütlülüğünün bugünlere gelmesinde Köy Enstitülü öğretmenlerimizin büyük emekleri vardır.
Geçmişte Köy Enstitülerini kapatan ve yarattığı tüm olumlu izleri silmeye çalışan karanlık zihniyet ile bugün devletin bütün olanaklarını eğitimi dinselleştirme ve piyasalaştırma için çalışanlar ve eğitim sistemini iktidarın siyasal-ideolojik hedefleri doğrultusunda biçimlendirmek isteyenler aynı kaynaktan beslenmektedir.
Eğitim Sen olarak 84. yılını kutladığımız Köy Enstitüleri’nin ilerici, demokrat ve aydınlanmacı geleneğine sahip çıkıyor, Köy Enstitüleri’nde olduğu gibi, toplumcu eğitim felsefesinin, aklın, bilimin, laikliğin ve demokratik öğrenme ve öğretme ortamlarının eğitim sistemimizde egemen olması için mücadelemizi sürdüreceğimizin bilinmesini istiyoruz." dedi.
HABER MERKEZİ
