İşte o yazı:
Sokak hayvanları sorunu son günlerde toplumda ciddi bir konu olarak tartışılırken; birçok hayvan sever hayvanların da insanlar kadar yaşam hakkına sahip olduğunu savunmakta, bazıları da bu hayvanların daha ıssız alanlarda insanlara zarar vermeden yaşaması gerektiğini düşünmektedir. Devletimiz de son günlerde bu konuda yaptığı yasal düzenlemelerle kentlerimizin sokak hayvanlarının yaşam alanı olmasını önlemeye dönük çalışmalar sürdürmektedir. Buna karşın bizim gibi beton duvarlar arasında değil de daha çok doğal hayatın içinde yaşam süren atalarımız, ticari amacın yanı sıra, beslemek, güçlerinden yararlanmak ve güvenlik gerekçesiyle hayvanlarla daha yakın bir yaşam sürmüşlerdir. Besledikleri hayvanların bakımını üstlenmelerinin yanı sıra doğada yaşayan hayvanların su içmeleri çeşmelere yalaklar yaptıkları gibi, mezarların üzerine kuşların su içmesi için küçük tekneler yerleştirmişler. Cami, medrese, saray gibi binaların güneş alan ve rüzgâr vurmayan cephelerinde de insanların ulaşamayacağı yükseklikte kuş evleri, “âşiyânlar” yapmışlar.
Kuş evleri, tarihsel süreç içinde Anadolu’daki birçok yapıda karşımıza çıkar. İlk kuş evi örneklerine Anadolu Selçuklularında rastlanır. Anadolu Selçuklu kuş evi geleneğini sürdüren Osmanlı Devletinde özellikle Lale Devri ve sonrasında inşa edilen Osmanlı yapılarında kuş evlerini daha sıklıkla görülür. Bu dönem ve sonrasındaki kuş evlerinde Barok mimari etkili olup adeta kuşlar için yapılmış birer saray niteliğindedir. Sadece câmilerde değil; han, kütüphane, medrese, mektep, su kemeri, sebil, çeşme, hatta ev duvarlarında bile kuş evlerine rastlanır. Böylece her yaştan ve her sosyal sınıftan insanda kuş ve hayvan sevgisinin yanı sıra merhamet duygusu da uyandırılmış olur.
Kuş evleri, serçe, güvercin gibi küçük kuşların barınması için tasarlanan estetik ve işlevsel yapılardır. Tek katlı, tek gözlü olanların yanında, birkaç katlı ve gözlü olanlara da rastlanır. Çok katlı olanlar arasında saray; câmi şeklinde inşa edilenleri bile vardır. Aşağıdaki resimde Uzun Mehmet Camisi duvarlarına monte edilen kuş evlerinden birisi üzerine ve etrafındaki çatılara konan güvercinler görülmektedir.