Avrupa “0” kullanımından sıfır çekmişti…
Bilindiği gibi matematikte en önemli rakam 0 (Sıfır). Sıfır rakamı olmadan hiçbir işlem yapamayız. Sıfır sayısının ilk kullanımı hakkında yanlış bilinen bir bilgi vardır. Bu sayıyı matematiksel bir rakam kabul ederek ilk defa M.S. 632 yılında Hindistan’da, Brahmagupta kullanmıştır. Matematikçi ve gökbilimci Brahmagupta, 0’ı sayı olarak kullanmanın haricinde, 0 ile matematiksel işlemler hakkında da çalışmalar yapmıştır. Ama bu işlemlerin sağlama ve kanıtlamalarına ulaşamaması nedeniyle, bu matematiksel bilgiye nasıl ulaştığı bilinmemektedir. Brahmagupta özellikle rakamların sıfıra bölünme işlemini bir türlü gerçekleştirememiştir. (Günümüzde bir sayının sıfıra bölünmesinde sonuç tanımsızdır.) O yıllarda yaptığı bu üstün çalışma ile kendisini büyük bir matematikçi olarak adlandırmak gereklidir
Bilindiği gibi matematikte en önemli rakam 0 (Sıfır). Sıfır rakamı olmadan hiçbir işlem yapamayız. Sıfır sayısının ilk kullanımı hakkında yanlış bilinen bir bilgi vardır. Bu sayıyı matematiksel bir rakam kabul ederek ilk defa M.S. 632 yılında Hindistan’da, Brahmagupta kullanmıştır. Matematikçi ve gökbilimci Brahmagupta, 0’ı sayı olarak kullanmanın haricinde, 0 ile matematiksel işlemler hakkında da çalışmalar yapmıştır. Ama bu işlemlerin sağlama ve kanıtlamalarına ulaşamaması nedeniyle, bu matematiksel bilgiye nasıl ulaştığı bilinmemektedir. Brahmagupta özellikle rakamların sıfıra bölünme işlemini bir türlü gerçekleştirememiştir. (Günümüzde bir sayının sıfıra bölünmesinde sonuç tanımsızdır.) O yıllarda yaptığı bu üstün çalışma ile kendisini büyük bir matematikçi olarak adlandırmak gereklidir
Brahmagupta’nın bu önemli buluşuna rağmen sıfır (0) sayısı dünyanın geri kalanı tarafından matematiksel bir rakam olarak kullanılmamıştır. Şu andaki haliyle sıfır sayısının kullanılmasını sağlayan kişi M.S. 830 yıllarında Fars kökenli matematik ve gökbilimci Hârizmî’dir. Hârizmî, Hindistan’da bulunduğu dönemde Brahmagupta’nın çalışmalarından etkilenmiş ve bu sayıyı geliştirerek kullanmıştır. Sıfır ve diğer dokuz rakam ile aritmetik işlemlerin nasıl yapılacağını adım adım gösteren insandır. Ayrıca Harezmî “cebirin babası” olarak kabul edilen büyük bir matematikçidir.
Ve gelelim Avrupa’ya.
Hani şu medeniyetin beşiği olduğunu öne süren Avrupa’ya…
O güne kadar 0 sayısı batıda, Avrupa’da matematiksel olarak hiç kullanılmamıştır. Roma rakamlarında yer almayan tek rakam 0 (sıfır)’dır. Avrupa’da ilk defa, Hint-Arap sayıları ile ilgilenen Leonardo Fibonacci tarafından kullanılmıştır. M.S 1200’lü yıllara denk gelen bu olayın ardından Avrupa’da sıfır hızla kullanılmaya başlanmıştır.
Ama 400 senelik bir gecikmeyle…
Hani bize kızıyorlar ve dalga geçiyorlar ya “siz matbaayı 300 sene sonra kabul ettiniz…” gibilerden, kendileri sıfırı yaklaşık 400 sene sonra kabul edip kullanmaya başladılar…
Hem de önce yasakladılar, sonra kullanmaya başladılar…
Sıfır kullanımından sıfır çektiler yani…
Hem Roma rakamlarının, hem Arap sayılarının bir arada kullanılmaya başlaması Avrupa’da bir karmaşayı da ortaya çıkarmış, hatta 1299 yılında Floransa’da Arap rakamları ve özellikle sıfırın kullanılması yasaklanmıştır. Bunun nedeni çok kullanılmayan bu rakamın ticarette zorluklar çıkarması olarak belirtilmiştir. Ama hesap ve kullanım olarak büyük bir kolaylık sağlayan bu rakam tüccarlar tarafından ısrarla kullanılmaya devam etmiştir. Bu rakamın Avrupa ticaretinde kullanılmaya başlaması ile her geçen yıl yaygınlaşmış ve şu anda sorgulamadığımız rakamlarımızdan biri oluvermiştir.
Özetle 0 (sıfır)’ın kullanımının Kronolojik sıralaması;
M.Ö. 3000: Mısırlılar tarafından bir sembol olarak kullanılmıştır.
M.Ö. 700-500: Babilliler tarafından iki paralel çizgiden oluşan bir sembol olarak kullanılmıştır.
M.S. 2. yy: Eski Yunan’da astronomi yazılarında kullanılmış, matematiksel bir anlam verilmemiştir.
M.S. 632: Brahmagupta tarafından ilk defa matematiksel olarak kullanılmıştır.
M.S. 830: Matematiksel olarak Hârizmî tarafından aritmetik işlemler ile kullanılmış ve açıklamaları yapılmıştır.
M.S. 1200: Avrupa’da Arap’lardan alınarak yasaklara rağmen özellikle tüccarlar tarafından kullanılmış ve dünyaya yayılmıştır.