Fibromiyalji, vücutta ağrı ve hassasiyete neden olan uzun süreli bir bozukluktur. Artritten farklı olarak eklemleri değil, kasları ve yumuşak dokuları etkiler. Fibromiyaljinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin bir kombinasyonu olduğuna inanılmaktadır.
Fibromiyalji, kişiden kişiye değişen yoğunluk ve süre ile çeşitli belirtilerle kendini gösterir. En yaygın belirtiler şunlardır:
YAYGIN AĞRI
Fibromiyaljinin belirleyici belirtisi yaygın ağrıdır. Bu ağrı genellikle en az üç aydır süren sürekli bir donuk ağrı olarak tanımlanır. Vücudun her iki tarafında ve belin üstünde ve altında meydana gelir. Ağrı, günlük aktiviteleri engelleyecek kadar şiddetli olabilir.
YORGUNLUK
Kronik yorgunluk, fibromiyaljinin bir diğer önemli belirtisidir. Fibromiyalji hastaları, tam bir gece uykusundan sonra bile yorgun hissederek uyanırlar. Yorgunluk, günlük işleri yapmayı zorlaştıracak kadar bunaltıcı olabilir.
UYKU BOZUKLUKLARI
Fibromiyalji hastalarının çoğu uyku bozuklukları yaşar. Yeterli süre uyumalarına rağmen dinlenmiş hissetmeyebilirler. Huzursuz bacak sendromu ve uyku apnesi gibi durumlar da fibromiyalji hastalarında yaygındır ve sorunu daha da kötüleştirir.
BİLİŞSEL ZORLUKLAR
"Fibro-sis" olarak adlandırılan bilişsel zorluklar, fibromiyaljinin önemli bir belirtisidir. Bu sorunlar, konsantrasyon güçlüğü, hafıza kayıpları ve odaklanma zorluklarını içerir. Bu durum, iş performansını ve günlük işleyişi etkileyebilir.
HASSAS NOKTALAR
Fibromiyalji, vücutta hassas noktalar ile karakterizedir. Bunlar, dokunulduğunda ağrılı olan belirli noktalardır ve genellikle boyun, sırt, omuzlar, kalçalar ve dizlerde bulunur. Ağrı şiddetli olabilir ve fibromiyalji tanısında kullanılır.
NEDENLER VE RİSK FAKTÖRLERİ
Fibromiyaljinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, çeşitli faktörlerin gelişimine katkıda bulunabileceği düşünülmektedir:
Ailede fibromiyalji öyküsü olması, bu durumu geliştirme olasılığını artırabilir.
Belirli hastalıklar ve enfeksiyonlar, fibromiyalji belirtilerini tetikleyebilir veya kötüleştirebilir.
Araba kazaları gibi stresli veya travmatik olaylar bazen fibromiyaljiyi tetikleyebilir.
Kadınlar, erkeklerden daha fazla fibromiyalji geliştirme eğilimindedir.
TANI VE TEDAVİ
Fibromiyalji teşhisi, belirtilerin diğer durumlarla örtüşmesi nedeniyle zor olabilir. Fibromiyalji için spesifik bir test yoktur; bunun yerine doktorlar, hasta geçmişi, belirtiler ve fiziksel muayenelere dayanarak teşhis koyar.
Fibromiyalji belirtilerini yönetmek için ağrı kesiciler, antidepresanlar ve anti-epileptik ilaçlar dahil çeşitli ilaçlar kullanılabilir.
Bilişsel davranış terapisi (CBT) ve fizik tedavi, ağrıyı yönetmede ve yaşam kalitesini artırmada faydalı olabilir.
Düzenli egzersiz, stres yönetim teknikleri ve sağlıklı bir diyet, fibromiyalji belirtilerinin yönetiminde önemli bir rol oynayabilir.