Çaycuma

Jeoloji Yüksek Mühendisi Ali Baltaş yazdı

Jeoloji Yüksek Mühendisi Ali Baltaş Filyos Vadisi Volkanik Sütun Yapılı Lavlarını yazdı.

Abone Ol

İŞTE O YAZI:

"Batı Karadeniz bölgesinin Ereğli, Zonguldak ve Cide arasındaki kesimlerinde Yemişliçay Üst Grubu içerisinde çok sayıda formasyon ve üye tanımlanmıştır. Bu birimler, Turoniyen’den başlayarak Kampaniyen’in sonuna kadar (93.3-72 milyon yıl) kesintisiz olarak süren bir volkanizmanın ürünü olan ya da ona eşlik eden birimlerdir. Yemişliçay gurubu başlıca volkaniklastik kumtaşı, çakıltaşı ve az olarak da mafik tüf, bloktaşı, aglomera, lav, pelajik kireçli kiltaşı ve kireçtaşından oluşmaktadır.

Yemişliçay Üst Grubu içerisinde bulunan Kazpınar Formasyonu baskın olarak andezitlerden, daha az olarak da tüf ve marnlardan oluşur. Formasyon volkanizmanın en zengin ürünlerini verdiği ve baskın andezitik lav akıntısının oluşturduğu evreyi temsil etmektedir. Magmanın yeraltından katı, sıvı ya da gaz haldeki çıkışı sırasında birçok farklı (doğal kaynaklar) madde ile birlikte lavlar da (magmanın akışkan hali) çıkar. Bölgedeki andezitik lavlar akışkan özellik göstermekte olup, çokgen soğuma eklemleri ile temsil edilirler. Lavlar yeryüzüne doğru akışları sürecinde yerkabuğunda farklı derinliklerde soğuyarak magmatik kayaçları oluştururlar. Lavların yeryüzüne ulaşanları soğumaya dolayısı ile hacimce küçülmeye (büzüşmeye) başlayarak bazalt yani lav sütunlarını oluştururlar. Bu sütunların biçimi soğumanın alttan üste ya da üstten alta doğru olmasına göre değişir. Soğuma tabandan başlarsa volkanik sütunlar dik şekilde oluşurlar. 

Bir benzerleri Güzelcehisar’da (Bartın) olan ve Zonguldak ili sınırları içinde başka lokasyonlarda da bulunan lav sütunları, yaşadığımız coğrafyanın jeolojik zenginliğinin kanıtlarıdır. Aşağıda Zonguldak il sınırları içinde Filyos Vadisinde bulunan Volkanik Sütun Yapılı lav lokasyonuna ait özet bilgiler verilmiştir. 

Filyos vadisinde bulunan sütun yapılı lavlar; Üst Kretase’de etkin olan lav çıkışı ve akışı sırasında, akışkan mağmanın atmosferle temas ederek aniden soğuması sonucunda, akma yönüne dik ve poligonal (çok sayıda köşe ve kenarlı yapıda) şekilli olarak oluşmuşlardır. Gökçeler ile Çömlekçi Köyleri arasında Üst Kretase yaşlı Kazpınar Formasyonuna ait yay volkanizmasının ürünün olan söz konusu andezit (volkanik) kökenli sütun yapılı lavlara ait resimler aşağıda görülmektedir. Sahada 20-30 m kalınlık gösteren volkanik sütun yapılı lavlar bazı kesimlerde atmosferik nedenlerle deformasyona uğramıştır. Buna karşın hala ilgi çekebilecek özelliklerde olduklarından çevre düzenlemesi yapılarak sundukları görsellikleri artırılabilir ve doğa gezilerinde görülecek bir lokasyon değerlendirilebilirler."