Hayati Yılmaz ile Zonguldak Tarih o günleri yazdı:
Birinci Dünya Savaşı sırasında Ruslar , Dünya'da ilk defa Zonguldak'ı bombalamak için denizden kalkan uçak tasarladılar.
Bunun nedeni; gemiden bombalanarak, Üzülmez ve Gelik gibi ,maden ocakları olan yerler gemilerin menzili dışında kaldığından ve dağ aralarına bomba atamadıkları için böyle karar aldılar.
Hava bombardıman uçakların menzili çok düşük olduğundan, Rusya'dan kalkan uçaklar Zonguldak'a erişmesi imkansızdı. Bu sebep ile denizden kalkabilecek uçak tasarladılar.
M5 tipi uçakların tekerlekleri sökülerek duba kızakları yerleştirdiler. Böylelikle Rus gemileri ile Zonguldak kıyılarına kadar getirilecek uçaklar, gemilerden bir vinç yardımı ile suya indirilecek ve su yüzeyinden kalkış yapabileceklerdi. Dönüşte de yine su yüzeyine inecekler ve sonra aynı yöntemle gemiye çekileceklerdi.
Burada tek sorun Karadeniz'in dalgasız halini gözetmek olacaktı. Yıl boyunca çok ender sakinlik yaşayan denizde bu saldırıyı gerçekleştirmek için fırsat kolladılar.
5 Şubat 1916 , öğleden sonra Rus Amiral Aleksander Kolçak 'Zonguldak'ı Yok Edin' kodu (КОД: УНИЧТОЖИТЬ ЗОНГУЛДАКА) ile gönderdiği mesajda şu emri verdi.
“Hava güzel, deniz elverişli, artık uçurun şu uçakları. Mendirekteki gemileri batırın. Kömür ocaklarını da yerle bir edin.“
Osmanlıyı kömürsüz bırakmak,Türklerin Karadeniz'deki gemilerini de kömürsüz bırakmak anlamına geliyordu. Osmanlı Donanmasındaki gemilerin yakıtı tamamen Zonguldak`tan karşılanıyordu. Ayrıca İstanbul -Zonguldak arası kömür ticaretinin de kesilmesi emri verildi.
Bu aynı zamanda "Rusların iddiası ile" Dünyada denizden kalkıp bir karaya saldırı yapan ilk uçaklar olduğu söyleniyor.
Rus havacılar, Zonguldak limanı ile birlikte şehir içinde limana giden demiryolunu ve limanda bulunan bir nakliye gemisine bomba attılar. Sahilde bulunan bir fabrika da bu bombardımandan nasibini aldı.
İki kişilik bir deniz uçağı olan M-5, havada yaklaşık üç buçuk saat kalabiliyordu. Yaklaşık saatte 100 km hıza sahipti.3000 metre yüksekliğe kadar çıkabiliyor ve iki pood bombası atabiliyordu.
Zonguldak savaşın sona ermesine kadar düzenli olarak bombalanmıştır. Pek bilinmese de; aslında Çanakkale'den sonra savaşın en çok hissedildiği yer Zonguldak'tır.
Bir ayrıntı daha: Amiral Aleksander Kolçak'pn atalarının Türk olduğu iddiası var. Ama bu araştırmacılar tarafından asla kanıtlanamadı.”
