KÖMÜRÜN ZONGULDAK İÇİN ANLAMI

İşte o yazı: 
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) hazırladığı ‘İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla 2023’ raporuna göre, ülkemizde gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) azalış gösterdiği yani yoksullaşan iller; Artvin, Bayburt, Zonguldak diye sıralanmış. Bu haberden hareketle giderek fakirleşmekte olan Zonguldak için kömür nasıl bir anlam taşıyor konusunda görüşlerimi paylaşmak istedim.
Zonguldak’ın var olmasını sağlayan kömür aynı zamanda ülkemiz için günün moda deyimiyle ‘yerli ve milli’ bir kaynaktır. Gelişmekte olan ülkeler sınıfında kabul edilen Türkiye'de enerjiye duyulan gereksinimin ilk defa Zonguldak’ta ülke topraklarından kendi teknik elemanları ve kendi iş gücü ile üretilmiştir. Böylece yerli bir enerji kaynağıyla ülke sanayisinin temelleri atılabilmiştir. Günümüzden bakıldığında demir çelik fabrikaları başta olmak üzere üretim yapan birçok tesis ve elektrik üreten termik santraller ülkemizin önemli fosil yakıt kaynaklarından olan kömüre duyulan ihtiyacın süreceğini göstermektedir. Ayrıca, ülke içinde üretilen kömürün ihtiyacı karşılamaması nedeniyle kömür ithalatı da giderek artmaktadır. 
Buna karşın; politik, ekonomik ve sosyal sorunların havzaya olan olumsuz etkilerinin yanı sıra havza madenciliğini esas alan politikaların bugüne kadar geliştirilememesi, jeolojik yapıdan kaynaklanan nedenlerle madencilik çalışmalarında modern teknolojilerin uygulanamaması, üretimin giderek daha derin kotlara inmesi, vb. sorunlar nedeniyle havzada kömür üretimi giderek daha da sürdürülemez hale gelmektedir.
Ülkemizin taşkömürüne olan ihtiyacı ortadayken bunun havzamızdan karşılanamıyor olmasının verdiği çaresizlik duygusu ve moral bozukluğu bölge insanının ve dolayısıyla Zonguldak’ın giderek gelecek umudunu kaybetmesine yol açıyor. İstihdam oluşturacak yatırımlar ve iş alanları oluşturamadığından Zonguldak giderek fakirleşiyor. Bölgede kömürün üretilmeye başlamasından itibaren yüz elli yılı aşkın bir sürenin geçmiş olmasına rağmen yine de Zonguldak’ın kent hafızasında kömür madenciliğinin önemli olmasının bir nedeni de budur. 
Anlamlı bir kültürel ve zihinsel ilişki kurulduğu için de günümüze kadar Zonguldak yeraltı kömür madenciliğiyle anılmıştır. Yakılması sırasında kül ile çeşitli gazlar atmosfere salındığı için fosil yakıtlar içerisinde doğayla insana en çok zarar verenin kömür olduğunun bilinmesi ve bu konuda yapılan bilinçlendirme çalışmaları da Zonguldak’ın madencilikle kurduğu bağı bu güne kadar zayıflatamamıştır. Bunun nedeni sadece halkın bir bölümünün madencilikle geçimi sağlaması değil, kömürün bu kenti var eden, ona anlam katan simge bir değer olmasıdır. 
Yukarıda açıklanan nedenlerle Zonguldak’ta mevcut kültürel yapıyı göz ardı ederek uygulanacak politikalar kentin gerçekliğini tam olarak yansıtamayacağı için başarı şansı azdır. Bu kentte kömüre alternatif bir ekonomik ve kültürel kurumsallaşma olmadığı sürece de mevcut sosyokültürel yapıda köklü değişiklikler beklenmemelidir.