İşte o yazı:
Dünyada gündem olan konu Trump’ın Ukrayna ile 500 milyar dolarlık nadir toprak elementlerini (NTE) talep eden bir anlaşma yapmak için gitttiği ABD’de iki lider arasında yapılan görüşme. Bu konunun beni ilgilendiren kısmı ise Nadir Toprak Elementlerl (NTE) deyiminden ne anlamalıyız. Günümüzde kullanılan teknolojik ekipmanların üretiminde kullanılan bu elementlerin güvenli olarak tedarik edilmesi gelişmiş ülkeler için önemli bir sorun.
Kullanım alanlarının çok olması nedeniyle NTE'leri modern malzeme ve enerji teknolojilerinin vazgeçilmezleridir. Malzeme üretiminde ağırlık olarak az miktarda kullanılmalarına karşın malzemeye kazandırdığı üst düzey mekanik, manyetik, elektrik ve optik özellikler nedeniyle NTE’leri malzemenin vitamini ve malzemenin tohumu olarak nitelendirilirler. Kullanım alanları arasında; mıknatıslar (elektrikli motorları ve rüzgar türbinleri) ve alaşımlar öne çıkmaktadır. NTE’lerinin adlarında geçen nadir sıfatı doğada bulunma sıklığının azlığından çok cevherlerin işlenerek kullanıma sunmadaki zorluklardan kaynaklanmaktadır. Daha yaşanabilir dünya oluşturmak amacıyla yapılan ve yapılacak düzenlemelerde çevre dostu enerji üretim sistemlerine (rüzgar enerjisi, katı oksit yakıt pilleri ve elektrikli araçlar) talebin artacağı değerlendirildiğinde, gelecekte NTE'lere olan ihtiyacın da artıracağı öngörülebilir.
NTE’leri kimyasal, manyetik ve optik özelliklere göre benzer özellikler gösteren 15 elementin (lantanyum, seryum, praseodimyum, neodimyum, prometyum, samaryum, evropiyum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, holmiyum, erbiyum, tulyum, iterbiyum ve lütesyum) yanı sıra lantanit ile itriyum (İtriyum, kimyasal olarak lantanitlere benzeyen bir geçiş metalidir. Doğada serbest olarak bulunmadığından ve lantanit elementi ile birleşik halde bulunduğundan tek element olarak değerlendirilmiştir) ve skandiyumdan oluşan toplam 17 adet elementtir. Bu elementlerde kendi içlerinde ağır (Y, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb ve Lu) ve hafif(Sc, La, Ce, Pr, Nd, Pm ve Sm) NTE’leri olarak gruplandırılırlar. Bazı NTE'ler doğada krom, nikel, kurşun ve bakır gibi metallerden daha yaygın olarak bulunurlar.
Dünya genelinde NTE’leri üretiminin (ara ve uç ürün üretimi ve sanayii) %80’inin Çin'de yapıldığı değerlendirildiğinde bu metallerin aynı zamanda ticari, politik ve stratejik sorunların çözümünde silah gibi kullanılabileceği değerlendirilebilir.
Sevcan Bahadır, Osman Zaimoğlu'na verdi veriştirdi! AKP İl Başkanlığında, el pençe divan dururken...
Ülkemizde de NTE alanında yapılan arama ve teknoloji çalışmaları, dünyadakilere benzer olarak son dönemde hızlanmıştır. Bu kapsamda NTE alanında yapılan araştırmaları izlemek ve teşvik etmek amacıyla 28 Mart 2020 tarihli Resmî Gazete ‘de yayımlanan 57 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü (NATEN) kurulmuştur. Bu amaçla Zonguldak’ta dâhil olmak üzere ülkemizin birçok yöresinden elde edilen örnekler üzerinde ekonomik değer taşıyan NTE’lerin varlığının araştırılması amacıyla çalışmalar sürdürülmektedir
