Elinizde bir miktar para var ve nereye yatıracağınıza karar veremiyorsanız bu yazıyı okuyunuz.
Altın: Asla yatırım aracı değildir. Sadece paranızı enflasyona karşı bir miktar korur.
2011 yılında 1 ons altın 1200 dolar civarında idi. Tefeci, düzenbaz analizciler altın uçacak diye feryat figan ettiler. 2013 yılına gelindiğinde 1 ons altın 1900 dolara kadar yükseldi. Bu süreçte çok sayıda az gelirli insanımız 1700-1900 dolar aralığından altın aldı. 2014 yılından itibaren 1 ons altın tekrar 1200 dolar seviyelerine indi. 1 yıl içinde az bilgili insanların parasının yüzde 50’si çalınmış oldu.
2014 yılından 2020’ye kadar aynı seviyelerde ilerleyen altın 2020 yılının mart ayından sonra COVID bahanesiyle 2060 dolara doğru sıçratıldı. Dar gelirli insanlar yine zirveden alımlar yaptılar.
2021 yılının aralık ayı sonu itibariyle 1 ons altın 1800 dolardır. 1 gram altın 735 TL düzeyinde olup 59-60 dolar etmektedir. 2013 yılında da 1 gram altın bu seviyelerde idi.
Sonuç olarak, altın alıp 10 yıl elinde tutanların reel anlamda 1 kuruş kazancı yoktur. Altına para yatıranlar bu ülkenin sanayileşmesini, üretici olmasını engellemektedirler. Her eve 1 kg altın alıp koysak üretim zerre artmaz.
Döviz: 2001 yılında 1 dolar 0,6 TL’den 1,7 TL’ye sıçradı. Daha sonra 1,1-1,2 aralığına indi ve 10 yıl bu seviyelerde ilerledi. 2013 yılında ise 1 dolar 2 TL idi. Sonuç olarak dolar son 20 yılda 12-13 kat artış göstermiştir. Yastık altında tutulan dolar ülkeye ihanettir. ABD’ye faizsiz kredi vermektir.
2021 yılının aralık ayında da dolar hızlıca 18’lere yükseltildi. Sonra finansal araçlarla bu rakam 11-12 arasına düşürüldü. 10 gün içinde az bilgili insanların 200-300 milyarı eritildi… Gerisini yazamam…
Faiz: 2021 aralık ayı itibariyle birikimini faize (bankaya) yatıranlar reel olarak yüzde 15-30 oranında zarar edeceklerdir.
Daire: Bir evin ömrü ortalama 30 yıldır. Daire satın alıp kiraya vermek asla çok kazançlı bir yol değildir. 500 bin TL ödeyip bir ev aldınız diyelim. Bunu şehrine göre 1-3 bin TL’den kiraya verebilirsiniz. Yıllık ne kazancınız 10-35 bin arasında değişir. Eviniz her yıl değer kazanır gibi görünür ancak yaşı arttıkça ederi epey düşer. Kiracıların bazıları evinizde çok aşırı yıpranmaya, eskimeye de sebep olur.
Kripto emtia: Son derece riskli, spekülatif, manipülatif, sabun köpüğü bir piyasa ile karşı karşıyayız. Yasal mevzuat henüz ortada yok. Fiyatlar çok aşırı dalgalı. Alım satımı yapılan 13 bin civarı emtia var. Hangisinin ne üzerine çalıştığı bile belli değil. Kapalı bir kutu söz konusu. Normal zekalı bir insan tüm birikimini bu piyasaya yatırmaz. Belki yüzde 5-10’luk bir paranızı çok bilinen ilk 100 kriptodan birine yatırabilirsiniz.
A tipi fon: Borsada işlem gören yerli ve yabancı hisse senetlerini içeren pakettir. Hisseleri yakından takip edemem diyenler büyük bankaların A tipi fonlarına yüzde 10-20 oranında para yatırabilirler.
B tipi fon: Son 30 yıldır B tipi fonların yüzde 90’ının enflasyon karşısında reel kazanç sağladığını göremedim.
Hisse senedi: Türkiye menkul kıymetler borsasında (BİST) 460 civarı şirketin hisse senedi el değiştirmektedir. Bunların yüzde 90’lık dilimi son 30 yılda reel olarak (enflasyon karşısında) kazanç sağlamış değildir.
Üzülerek ifade edeyim ki BİST’te “oynaklık, sallantı, silkeleme, aldatma, uyutma, bıktırma, baskılama, şaşırtma, gel-gel yapma, tokatlama, içerden bilgi sızdırma, yönlendirme işleri” alenen sahnelenmektedir.
Kişisel tespitlerime göre ortak olunabilecek kalitede, halkı aldatmayan, sermayeyi eritmeyen 50 kadar düzgün şirketimiz vardır. “Bunlar hangileri” derseniz yazamam. Zira yönlendirme yapıyor derler. Bu konuda Borsa Rehberi adlı amatör bir kitap yazdım. Orada doğru şirketleri tespit etme yollarını anlattım.
Hangi şirketin iyi olduğunu siz de kolayca anlayabilirsiniz. A şirketinin 20-30 yıl önceki fiyatına bakınız. Bunu o zamanki dolar değerine çeviriniz. Bir de günümüzdeki fiyatını dolara çeviriniz. Eğer 20-30 sene önce 1 dolara aldığınız senet bugün 5-10-100 dolar olmuş ise o şirket düzenbaz değildir.
Son söz: Paranızı çok sağlam yerli şirketlerin 5-20 adedine yatırınız derim… Düzgün şirketler son 20 yılda 100-600 kat kazanç sağlamıştır.
Ali Özdemir
0505 220 83 85
"Sizin için 63 kitap yazdım"