Günümüz Suriye’sinde iç savaşa ek olarak dış saldırılar da yoğun şekilde sürdürülmektedir.
Türkiye sınırında, Akdeniz’in kıyıcığında konum alan ülkenin coğrafik ve siyasal birliği iç ve güç dışlar tarafından parçalanmış durumdadır.
Suriye’de birbirine karşı çapraz savaşlar yürüten “İç Güçlerin” belli başlı federasyonlar çatısı altında toplandıkları görülmektedir. İç güçleri görelim.
1.Resmi Devlet Gücü; Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın komutası altında toplanan, Nusayriler ile Lübnan kaynaklı Hizbullah örgütü ve diğer Şii Arap güçlerinden oluşan silahlı bir gruptur.Suriye Devlet güçleri, Akdeniz kıyısı boyunca Batı coğrafyasını egemenliği altında tutmakta, ülkede egemenliği yeniden sağlama savaşımı vermektedir.
2.Özgür Suriye Ordusu (ÖSO); 2012 yılında, daha savaşın başlangıcında, ABD ve Türkiye tarafından, rejim güçlerine karşı desteklenerek en büyük muhalif güç haline getirilmiştir. ÖSO; Suriyeli ve diğer Sünni Arap devletlerinden katılan savaşçılardan oluşmaktadır. Savaşı, yönetime karşı, Türkiye ile dayanışma içinde sürdürdüğü anlaşılınca; Suriye, ABD, Rusya ve İran tarafından düşman güç olarak hedef alınmaya başlanmıştır. Güneyde ve Hatay’ın doğusunda üstlenmiş konumdadır.
3. IŞİD; 2011 yılında başlayan Arap Baharı eylemlerinde, başta ABD olmak üzere, Batı tarafından kendilerine muhalif Arap yönetimlerini devirmek için Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da desteklenen, Radikal İslamcı El Kaide örgütünün Irak ve Suriye’de eş zamanlı ortaya çıkan bir kolu olarak örgütlenmiştir. Radikal İslamcı biçimleniş içinde, Hilafet yönetimi ilan etmesine karşın,İŞID’ın yapısı oldukça karmaşıktır.
Hıristiyan Batı ülkelerinin, Arap toplumlarına karşı, üstün teknolojilerle sık sık yineledikleri imha saldırıları, işgal ve tecavüzleri, Arap milliyetçileri tarafından oldukça küçültücü bulunmuştur. Laik, milliyetçi sol biçimlenişe sahip olanlar da aynı biçimleniş içindedirler. Baasçı Arap gençleri ve Saddam dönemi askerlerin, Irak ve Suriye’de silahlanarak İŞID içinde ve yönetim kademlerinde yer aldıkları sır değildir. Bu nedenle oldukça geniş katılımlı bir örgütlenmedir. İçinde çok geniş dinsel, etnik ve düşünsel biçimlenişe sahip, her coğrafyadan savaşçılar yer almaktadır. Kafkasya’da, Rusya karşısında askeri açıdan ezilen Kafkas halklarından, Afganistan’dan, Pakistan’dan, Avrupa’dan, Türkiye’den, Ortadoğu ve Afrika’dan Batı karşıtı Radikal İslamcılar; Sünni Iraklı ve Suriyeli sol sosyalist Arap Milliyetçileri İŞID’ın içinde yer almaktadır. İslam Devleti kuruşu ileHalifeliğini ilan eden Bağdadi yönetiminde, devlet formatında bir örgütlenme olduğu için birçok ülkeden, silah teknolojisi konusunda uzman Hıristiyanların da paralı asker olarak İŞID çatısı altında görev aldığı görülmektedir. IŞİD,Batı ve Türkiye’nin terör örgütü listesinde yer alıyor. Ülkenin İç Bölümüne ve Irak sınırına değin Doğu coğrafyasına egemendir.
4.Ahraruş Şam; 2011 yılında Suriye’de kurulan örgüt, radikal İslamcı bir örgütlenmedir. İç savaşın başlangıcında ABD ve Türkiye tarafından yapılan,Beşar Esat yönetimi karşıtı Ilımlı İslamcı koalisyon içinde yer alma önerisine karşı çıkmış, savaşın önemli gruplarından birisidir. Beşar Esat yönetiminde karşı savaşım yanında, özellikle Rusya ve diğer Batı koalisyon güçlerini de hedef almaktadır. Batı ve Türkiye’nin terör örgütü listesinde yer alıyor.Ülkenin kuzeyinde İdlip bölgesinde üstlenmiştir.
5. El – Nusra; Irak ve Suriye’de El Kaide’nin kolu olarak ortaya çıkan örgüt, Radikal İslamcı örgütlenmedir. Beşar Esad yönetimine karşı savaşım yanında, diğer Radikal İslamcı Örgütler gibi Rusya ve ABD güçlerini açıktan hedef almaktadır. Batı ve Türkiye’nin terör örgütü listesinde yer alıyor. Kuzeydoğu Suriye İdlip bölgesinde üstlenmiştir.
6. PKK/PYD; Suriye’de, Kuzey Irak modeli özerk veya bağımsız Kürt devleti bölgesi oluşturma hedefli kurulan silahlı etnik Kürt örgütüdür. 2011 yılında Suriye iç savaşı sonrası uzun süre bekleyen örgüt, ABD, Rusya ve diğer Batı ülkelerinin desteği ile Suriye sınırında Türkiye’nin önüne set çekmek veya güneye olan ilgisini zora sokmak amacıyla silahlandırılarak harekete geçirilmiştir. İlk zamanlar Beşar Esad güçleriyle işbirliği içinde olan örgüt, ABD ve Batı ile sürekli; Rusya ve İran’ınTürkiye ile ilişkilerine göre, bu iki devletle dedönemsel işbirliği içindedir. Örgütün, Suriye’de etkili olan diğer güçlerle savaşacak yerel savaşçı sayısı oldukça düşüktür. 2014 yılından günümüze, Suriye’nin kuzeyinde Arap ve Türkmen bölgelerine savaş uçaklarıyla düzenli olarak saldıran Batı ittifakı uçaklarının öncülüğünde, Arap ve Türkmenler PKK/PYD tarafından göçe zorlanmakta, bu bölgelere Türkiye ve Irak’tan taşınan PKK çizgisine yakın Kürtler yerleştirilerek savaşçı sayısı artırılmaktadır. Türkiye’nin Menbiç’ten çıkarılması ısrarı karşısında, Türkiye’nin operasyon yapma olasılığı karşısında önlem olarak, 2017 yılı mart ayı başında, ABD’nin bilgisinde; Rusya, İran ve Beşar Esad yönetimi Menbiç’te girerek PYD/PKK’yı koruma altına almışladır. Türkiye’nin terör örgütleri listesinde olmasının gereği olarak operasyon yapmasına karşı önlem olarak örgütün adı; Suriye Demokratik Güçleri ( SDG) olarak yeniden düzenlenmiştir. Türkiye sınırı boyunca, Suriye’nin kuzeyinde, ülkenin üçte bir coğrafyasına egemendir.
PKK/PYD, Türkiye’nin terör örgütü listesinde kayıtlı olup, ABD öncülüğündeki Batı Koalisyonun işbirliği içinde olduğu en başta örgütlenmedir.
Sonraki yazı: Suriye’de Savaşında Dış Devletler Koalisyonu